Zapalenie ścięgien zginaczy palca u koni
Zapalenie ścięgien zginaczy palca u koni. Jak je zdiagnozować i leczyć?
Zapalenie ścięgien zginaczy palca u konia. Ten proces ma charakter aseptyczny i przebiega bez uszkodzenia skóry. Ścięgno może ulec zapaleniu w wyniku urazu mechanicznego – po uderzeniu, lub w wyniku przeciążenia. Czynnikami usposabiającymi są: miękka pęcina, niskie ściany przedkątne, wysoki przodek. Adams podaje, że wydłużenie ścięgna o 3% jest dopuszczalne bez żadnych konsekwencji. Wydłużenie o 6% wiąże się z rozerwaniem włókien kolagenowych, co prowadzi w konsekwencji do zapalenia ścięgna.
Schorzenie najczęściej dotyczy ścięgna mięśnia zginacza palca powierzchownego. Można powiedzieć, że jest chorobą zawodową koni wyścigowych i koni biorących udział w skokach przez przeszkody. Konie ciężkie pociągowe narażane są raczej na uszkodzenia ścięgna mięśnia zginacza głębokiego palca, zwłaszcza jego głowy dodatkowej. Kłusaki i wierzchowe częściej niż pociągowe, dotknięte są zapaleniem mięśnia międzykostnego Zapalenia jednak tego ścięgna i zginacza głębokiego obserwuje się rzadziej niż powierzchownego. Schorzenia urazowe ścięgien dotykają raczej przednich kończyn. Predyspozycje do zapaleń na tylnych nogach wykazują konie w trenowane do konkursów ujeżdżenia.
Generalnie, przy ostrych stanach występuje bolesność i kulawizna z podparcia. Przewlekłe zmiany zapalne objawiają się rozrostem tkanki włóknistej, doprowadzającym do powstania deformacji na śródręczu (śródstopiu) i przykurczy. Poniżej przedstawiono szczegółowe objawy ukazujące się przy zapaleniach poszczególnych ścięgien.
Zapalenie ścięgien zginaczy u koni – Rodzaje
Ostre zapalenie zginacza palca powierzchownego:
- obrzęk skóry w połowie lub 1/3 dolnej nadpeciny,
- guzowate zgrubienia, łukowate uwypuklenia nadpęciny,
- wzrost miejscowy ciepłoty, bolesność uciskowa,
- obrzęk 1/3dalszej podramienia – caput tendineum,
- pęcina stroma, st. pęcinowy zgięty, zlewne poty i drżenia włókienkowe mięśni.
Przewlekłe zapalenie zginacza palca powierzchownego:
- brak kulawizny, niepewny ruchem,
- zgrubiałe, niewrażliwe na ucisk ścięgno.
Ostre zapalenie zginacza palca głębokiego:
- zgięcie w st. pęcinowym,
- obrzęk ciastowaty,
- bolesność w górnej ½ nadpęciny-caput tendineum,
- kulawizna podporowa lub mieszana.
Przewlekłe zapalenie zginacza palca głębokiego:
- kulawizna zazwyczaj tylko w kłusie,
- ścięgno niebolesne, zgrubiałe
- przykurcze garstka i st. palcowych,
- k. pęcinowa i koronowa stroma
- kopyto strome lub koślawe
Ostre zapalenie mięśnia międzykostnego tzw. kulawizna trzeszczkowa:
- przykurcze garstka i st. pęcinowego,
- kończyna wysunięta do przodu,
- zgrubienia bolesne lub obrzęk w ramionach mięśnia,
- często z ozzpp,
- zejście – zgrubienia węzadeł trzeszczkowych.
Rokowanie zależne od wielu czynników (rodzaju ścięgna, stopnia uszkodzenia, przebiegu choroby).
- ozzpp – pomyślne,
- pzzpp -ostrożne, rzadziej wątpliwe,
- ozzpg et caput tendinei – ostrożne, leczenie 1‑2 lat,
- pzzpg z przykurczem – wątpliwe lub niepomyślne,
- mmk oba ramiona – ostrożne lub wątpliwe, leczenie 3‑6 m‑cy.
Diagnostyka przy zapaleniu zginacza palca u koni
Diagnostyka obejmuje wywiad, oglądanie w ruchu, oglądanie w spoczynku, badanie palpacyjne, badanie Usg, a ostatnio także termografię, tendowaginoskopię, kseroradiografię i rezonans magnetyczny.
Zdarzają się uszkodzenia ścięgien, przy których nie występuje kulawizna. Czasami jednak uszkodzenie jest tak bolesne, że pojawiają się nawet zlewne poty i drżenia włókienkowe mięśni. Przeważnie występuje obrzęk śródręcza/śródstopia, który prawie zawsze jest bolesny przy uciskaniu palcami okolicy ścięgien zginaczy.
Badaniem dającym ostateczne rozpoznanie jest sonografia. Przy badaniu struktur ścięgnowych najlepiej zdają egzamin głowice o częstotliwościach od 7.5 do 10 MHz, liniowe, z wbudowaną lub nakładaną podkładką dystansującą. Badanie echograficzne doskonale uwidacznia prawidłowe ułożenie włókien kolagenowych jak i ich patologie. Dzięki niemu możemy dokładnie określić miejsce urazu, stopień uszkodzenia (na przekroju podłużnym i poprzecznym) i jego charakter (rozerwanie włókien, wylew krwawy). W ten sposób identyfikujemy zapalenie ścięgna lub wylew okołościęgnowy, skutki obrażenia ścięgna charakteryzujące się podobnymi objawami klinicznymi. USG ułatwia ponadto kontrolę procesów naprawczych (gojenia). W ten sposób lekarz ma możliwość lepszego sterowania czasem gojenia się ścięgna i wpływania na jakość powstałej blizny.
Dla procesów gojenia bardzo ważne jest unaczynienie uszkodzonego narządu. Ścięgna posiadają skromnie rozwiniętą sieć naczyń. Unaczynienie ścięgna pochodzi z:
- mięśnia,
- kości, z która jest ono połączone,
- krezki ościęgnej pochewki ścięgnowej,
- z pochewki ścięgnowej,
- Vinculum tendineum.
Fazy gojenia uszkodzonego ścięgna
„faza zapalna”: 0‑10 dni od urazu, przebiega jak każdy inny proces zapalny,
„faza proliferacyjna”: 4‑21 dni od urazu, pojawia się blizna fibrowaskularna.
„faza dojrzewania”: 28‑120 dni po urazie, działanie fibroblastów zaczyna się już po 45 dniach, po 90 przebudowa blizny jest widoczna, po 120 dniach pojawiają się pęczki nowego kolagenu.
Powstająca blizna zawsze osłabia ścięgno. Dlatego bardzo ważne jest by była „dobrej jakości”. Reef twierdzi, że 55‑60% koni z kontuzją jednej nogi wraca do treningu z czego tylko 25% bierze udział w gonitwach bez powtórnego uszkodzenia (reinjury). Tylko 25% koni z uszkodzeniem ścięgna występującym na obu przednich kończynach kończy się sukcesem.
Należy zawsze pamiętać, że koń z uszkodzonym ścięgnem mięśni zginaczy może powrócić do pełnego treningu dopiero po dwunastu miesiącach!
Zapalenie ścięgien zginaczy – Leczenie .
Faza ostra. Przez pierwsze 48 godz. należy ścięgno chłodzić! Prosty sposób to bieżąca zimna woda, aplikowana kilka razy dziennie przez 23‑30 min. Można zakładać okłady z Altacetu, glinki chłodzące lub tzw.„cold packi”. W fazie ostrej podaje się także sterydowe i niesterydowe leki przeciwzapalne, leki homeopatyczne. Miejscowo można zastosować DMSO, heparynę, kwas hialuronowy, krioterapię oraz odpowiednie ortopedyczne podkucie konia.
Faza przewlekła. W tym okresie można stosować ciepłe okłady i blistrowanie. Dyskutowana jest zasadność przyżegania (kauteryzacji), wymagająca wyłączenia konia z pracy przez okres 3‑4 m‑cy. W leczeniu uwzględnić należy ortopedyczne podkucie. Włączanie do treningu winno być stopniowe, zależne od postępu gojenia, ocenianego, m.in. przez badanie USG. Dawkowanie ruchu ma wpływ na jakość blizny powstającej w czasie gojenia.
Leczenie chirurgiczne. Zmiany pozapalne (pourazowe) ścięgien palcowych można leczyć następującymi zabiegami: rozwarstwienie ścięgna (tendon splitting), przecięcie głowy dodatkowej (ścięgnistej) ścięgna mięśnia zginacza palca powierzchownego lub głębokiego, przecięcie więzadła pierścieniowego.
Pamiętaj! Informacje zawarte w tym wpisie mają jedynie charakter informacyjny. Zawsze skonsultuj się z lekarzem weterynarii lub dietetykiem w celu uzgodnienia zasadności podania preparatów.
Opracowanie własne WEGNews na podstawie Practical Horseman, wikipedia.org, Konie i kuce Kompendium”, Tansin Pickeral, Rossdale, P.D., Hopes, R., Wingfield-Digby, N.J., Offord, K.
