Choroba zwyrodnieniowa stawów u koni

Choroba zwyrodnieniowa stawów u koni

Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów i jakie są jej objawy?

Według wielu źródeł choroba zwyrodnieniowa stawów odpowiedzialna jest za prawie 60% kulawizn u koni. Narażone na tę chorobę są zarówno konie sportowe, jak i rekreacyjne. Wszyscy posiadacze koni zdają sobie sprawę, że jak u każdego sportowca również u konia może wystąpić uraz powodujący kulawiznę.

Istnieją dwa główne rodzaje kulawizny. Przy kulawiźnie ostrej koń nie jest w stanie postawić nogi na ziemi. Zazwyczaj dzieje się to za sprawą nagłego zdarzenia. Przy kulawiźnie łagodniejszej koń chodzi, ale utyka. Najmniej, o ile można tak w ogóle powiedzieć jest kulawizna niewyraźna i możliwa do rozpoznania jedynie przez lekarza weterynarii.

Jedną z przyczyn kulawizny tej wymienionej jako ostatniej jest choroba zwyrodnieniowa stawów, która jest najczęściej powiązana z doznanym wcześniej urazem. Początkowo oznaki tej choroby mogą być subtelne, nie zauważalne, jednak postępująca degeneracja chrząstki stawowej powoduje stały dyskomfort i ból. Wtedy objawy stają się już zauważalne i obserwujemy wyraźne kulawizny, jak i utratę pełnej ruchomości stawów.

Choroba zwyrodnieniowa najczęściej atakuje stawy pęcinowe, staw kopytowy. Na choroba zwyrodnieniowa atakuje również staw kolanowy staw stępu tzw. szpat.

Jak rozpoznać pierwsze oznaki początków choroby zwyrodnieniowej stawów?

Ponieważ choroba w początkowym okresie jest słabo zauważalna a jej oznaki mogą być różne przy pierwszym pojawieniu się ich powinno się je konsultować z lekarzem weterynarii.

Jakie, więc sygnały ostrzegawcze powinny zwrócić naszą uwagę? Symptomów i oznak jest przynajmniej kilka. Gdy u konia zaczyna rozwijać się choroba zwyrodnieniowa stawów koń może spędzać więcej czasu niż zazwyczaj w pozycji leżącej. Kolejnym sygnałem jest trudności w podnoszeniu się z pozycji leżącej. Nawet nadmierna senność w porównaniu z normalnym poziomem aktywności może sygnalizować, że coś jest nie tak. Zmiana w zachowaniu, wolne lub sztywne ruchy przy początkowym rozruchu spowodowane zimnem lub zimną i wilgotną pogodą to sygnał, że należy zwrócić większą uwagę na swojego podopiecznego.

Oznaką pojawiającej się choroby zwyrodnieniowej może być również sztywność ruchów lub częste kulawizny, które ustępują po pierwszych ćwiczeniach. 

Wymienione objawy nie są jedynymi oznakami choroby zwyrodnieniowej stawów. Mogą również być konsekwencja innych chorób dlatego po ich zauważeniu należy zasięgnąć porady lekarza weterynarii, który przeprowadzi pełne badanie aby potwierdzić przyczynę.

Teraz opiszemy jakie leczenie jest stosowane i jakie suplementy podawać aby zminimalizować ryzyko wystąpienia.

Wczesna diagnoza i leczenie korygujące

Wczesna diagnoza i leczenie korygujące są ważnym krokiem w spowolnieniu postępu choroby lub nawet jej zapobiegnięciu. Diagnozę rozpoczyna szereg szczegółowych pytań umożliwiających uzyskanie pełnej historii problemu jeszcze przed przystąpieniem do pełnego badania klinicznego.

W trakcie badania lekarz weterynarii obserwuje stan zdrowotny konia w ruchu (bez i z próbami zgięciowymi) tj. w stępie idąc równocześnie z poruszającym się koniem, podczas lonżowania i/lub podczas ruchu pod jeźdźcem. Znieczulenia diagnostyczne nerwów mogą być pomocne w dalszym zlokalizowaniu źródła bólu.  Po zidentyfikowaniu stawu lub obszaru problematycznego dalsza diagnostyka może obejmować badanie radiograficzne, USG, scyntygrafię kości, tomografię komputerową i/lub obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego.

Po zidentyfikowaniu przyczyny szybka poprawa kliniczna na początku terapii jest krytyczną częścią leczenia choroby stawów z uwagi na kluczową rolę stanu zapalnego stawu (zapalenie błony maziowej). W wyniku zapalenia błony maziowej może dochodzić do uszkodzeń chrząstki stawowej w przypadku niepodjęcia interwencji terapeutycznej. Głównym celem leczenia stawów jest jak najszybsze przywrócenie stawu do jego normalnego stanu
i niedopuszczenie do pojawienia się lub ograniczenie nasilenia objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów zazwyczaj przeprowadza się lekami dostępnymi z przepisu lekarza weterynarii przepisywanymi w zależności od wieku i poziomu aktywności fizycznej konia oraz nasilenia objawów chorobowych. Niesterydowe leki przeciwzapalne a także inne produkty z tej grupy leków stanowią podstawę wielu protokołów leczenia polegających na złagodzeniu bólu i stanu zapalnego. W niektórych krajach dopuszczone są do obrotu także niesterydowe leki przeciwzapalne stosowane miejscowo.

Leki iniekcyjne stosowane w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów mogą być podawane różnymi drogami w zależności od stosowanego leku począwszy od iniekcji domięśniowych (glikozoaminoglikany lub PGAG) przez podawanie dożylne (kwas hialuronowy czyli HA) oraz często stosowane miejscowo iniekcje dostawowe (kortykosteroidy, PGAG lub HA). Leki te mogą być stosowane odrębnie lub w niektórych przypadkach jednocześnie w celu uzyskania lepszej odpowiedzi na stosowaną terapię.

Inne często stosowane metody leczenia mogą obejmować okłady z lodu, hydroterapię, opaski uciskowe oraz terapię falą uderzeniową (ESWT). W ostatnim czasie pojawiły się też nowsze terapie biologiczne polegające na pozyskiwaniu z  krwi konia jego własnego białka przekaźnikowego tj. “dobrego” antagonisty receptora interleukiny  (IRAP) po stymulacji białych ciałek krwi przez 24 godzinny okres inkubacji przed ponownym wstrzyknięciem ich do stawu konia.

No dobrze mamy już diagnozę, leczenie i przychodzi czas na rehabilitacje. Wspólnie z lekarzem weterynarii należy ustalić odpowiednie połączenie takich elementów jak odpoczynek w boksie, właściwie dostosowane ćwiczenia/trening oraz wyprowadzanie na padok. Pozwoli to na zredukowanie bólu oraz powstrzyma dalsze uszkodzenia stawu, a także przyczyni się to do utrzymania przez konia prawidłowej wagi.

Do utrzymania odpowiedniej wagi wymagana jest odpowiednia dieta. Kontrola wagi, choć często przeoczana, jest ważnym elementem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Zbyt duża masa ciała to większe obciążenie dla stawów, w szczególności stawu kolanowego i biodrowego. Niestety otyłość nie jest problemem, który dotyka wyłącznie psy i koty.

Przy doborze diety należy oczywiście zwrócić uwagę na odpowiednie suplementy. Przy leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów coraz więcej suplementów czy składników charakteryzuje się dobrą przyswajalnością (biodostępnością), bezpieczeństwem stosowania oraz korzystnie wpływają na utrzymanie prawidłowej funkcji  stawów. W wielu krajach podstawowymi składnikami (słusznie czy też nie) stosowanymi dotychczas w tego typu suplementach są:

Glukozamina i siarczan chondroityny – najczęściej stosowane substancje

MSM (metylosulfonylometan)

Mirystoleinian cetylu

ASU (mieszanina oleju z awokado i oleju sojowego)

Witamina C, Mangan i inne składniki mineralne jako kofaktory produkcji chrząstki stawowej

Kwasy tłuszczowe omega-3

Hydrolizowany kolagen

Zioła łagodzące ból i stan zapalny (np. czarci pazur, owoc dzikiej róży, pokrzywa)

Kwestie jakości i bezpieczeństwa stosowania w trakcie wyboru suplementów doustnych wspomagających funkcje stawów są natomiast bardzo istotne. Znane od dawna powiedzenie “masz to za co zapłaciłeś” jest szczególnie prawdziwe w przypadku suplementów doustnych wspomagających funkcje stawów. Tutaj podstawowe znaczenie ma wybór odpowiedniego produktu, nie wspominając o kwestiach finansowych. W tym przypadku chodzi o  sytuacje, gdy właściciel zwierzęcia zakupi niskiej jakości produkt, który nie zawiera takiego rodzaju i takiej ilości składników, jakie deklarowane są na etykiecie opakowania.

Według prof. Wayne McIlwraith’a, który na konferencji  AAEP (Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Koni) w 2006r. przedstawił wyniki badania przeprowadzonego z wykorzystaniem 23 doustnych suplementów na stawy zawierających glukozaminę, tylko 14 z nich zawierało taką ilość glukozaminy, jaka podana była na etykiecie produktu. Oznacza to, że blisko 40% badanych produktów nie zawierało deklarowanych ilości glukozaminy, a w jednym  z tych produktów składnik ten nie występował w ogóle. Prof. McIlwraith zaznaczył także, że aby dostać najlepszy „towar za uczciwą cenę” jeśli chodzi o suplementy należy dokonać starannego wyboru  wysokiej jakości produktów, co do których można mieć pewność, że będą miały korzystny wpływ na konia/konie.

Ważnym elementem jest również zastosowanie odpowiedniego kucia tak zwane kucie korekcyjne. Potencjalną przyczyną wielu problemów ze stawami jest nieprawidłowe kucie, dlatego ważną częścią leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest kucie korekcyjne wykonane przez doświadczonego mistrza kowalskiego współpracującego z lekarzem weterynarii.

 

Pamiętaj! Informacje zawarte w tym wpisie mają jedynie charakter informacyjny.

źródło: medical horse dictionary, wikipedia.org, Wayne McIlwraith AAEP z 2006