Schorzenia kopyt u koni

Schorzenia kopyt u koni. Najczęstsze schorzenia dotykające kopyt u koni.

Koń należny do zwierząt nieparzystokopytnych a co za tym idzie jego noga zbudowana jest tylko z jednego trzeciego palca zakończonego kopytem. Kopyto konia składa się z trzeciej kości palca (kości kopytnej), trzeszczki kopytowej, chrząstek, stawu kopytowego oraz obejmującej całość puszki kopytowej. Kość kopytowa jest otoczona silnie ukrwionym i złożonym z wielu warstw tworzywem kopytowym. Od zewnątrz obudowane jest puszką kopytową, która chroni zlokalizowane wewnątrz: kość koronową, kopytową oraz trzeszczkę kopytową wraz z więzadłami.

Oprócz tego w kopycie wyróżniamy jeszcze: staw kopytowy, kaletkę kopytową i ścięgno zginacza głębokiego palców. Puszka kopytowa, której najczęściej dotyczą choroby powodujące kulawiznę, jest rogowym wytworem skóry właściwej.

Kopyto składa się z podeszwy, ściany i strzałki. Narastanie rogu kopytowego następuje od góry ku dołowi:

• ściana przednia puszki kopytowej narasta 10-12 mm/miesiąc
• ściana boczna narasta 7-8 mm/miesiąc
• ściana przedkątna narasta 5-6 mm/miesiąc

Są to wartości orientacyjne i zależą od bardzo wielu czynników takich jak rasy, żywienia, warunków bytowania, klimatu, rodzaju wykonywanej pracy itp.

Codzienna i okresowa pielęgnacja kopyt

Bardzo ważnym zadaniem hodowcy jest codzienna i okresowa pielęgnacja kopyt:

• Pielęgnacja codzienna – prawidłowe warunki zoologiczne w stajni i na wybiegu (odpowiednia wilgotność, sucha ściółka) oraz czyszczenie i mycie końskich kopyt. Kopyta czyści się za pomocą kopystki i powinno się to robić codziennie. Brak higieny powoduje najczęściej gnicie strzałki gąbczastej kopyta. Zaleca się także smarowanie (uprzednio oczyszczonych) kopyt specjalnym tłuszczem, by nie stały się kruche.
• Pielęgnacja okresowa – regularne rozczyszczanie (tzw. struganie lub tarnikowanie) końskich kopyt przez wykwalifikowanego kowala-podkuwacza. U koni bez podków powinno się je powtarzać co ok. 4 tygodnie, u koni w podkowach – co ok. 6 tygodni. Struganie może mieć także charakter stopniowo korygujący budowę kopyta, podobnie jak podkuwanie. Tym niemniej, konie powinno się podkuwać tylko w uzasadnionych przypadkach, po konsultacji z podkuwaczem, gdyż zbędne podkuwanie zdrowych kopyt może je osłabić.

Pomimo starannej opieki i odpowiedniej pielęgnacji możemy spotkać się z rożnymi schorzeniami kopyt końskich. Poniżej chcielibyśmy przybliżyć wam kilka z nich.

Schorzenia kopyt u koni – Szczelina, rozpadlina

Tymi terminami określa się przerwy w ciągłości rogu puszki kopytowej, głównie jej ściany. Szczelina to pęknięcie rogu puszki kopytowej biegnące pionowo do podłoża, zaczynające się przy brzegu koronowym (szczelina zstępująca), lub od podeszwy (wstępująca). Szczelina przechodząca to taka, która łączy dwa brzegi puszki, zwana także koronowo-podeszwową lub wołową. Rozpadlina jest poziomą przerwą łączności rogu.

Przyczyna pękania rogu to rezultat odwodnienia rogu, przez co staje się on kruchy i łamliwy. Bierze się również pod uwagę takie czynniki jak: urazy w okolicy koronki, podkowę za krótką lub za wąska, niskie lub za wysokie wspory, postawy (zwarta, rozwarta), kopyta (strome, skośne, krzywe), zranienia (zatrat).

Oba typy przerw ciągłości puszki (szczelina, rozpadlina) mogą mieć charakter pęknięcia rogu powierzchownego lub głębokiego, kiedy sięgają tworzywa. Te ostatnie są bolesne, powodują krwawienie tworzywa i jego ropienie.

Objawy schorzenia. Pęknięcia dotyczą głównie ścian przednich i bocznych na kopytach przednich kończyn. Szczeliny i rozpadliny pojawiają się rzadko na strzałce i ścianach wyporowych. Rokowanie w ich przypadku jest niepomyślne. W większości wypadków pęknięcia rogu nie powodują kulawizn. Jednak gdy sięgają głębszych warstw kopyta mogą być bramą wejścia drobnoustrojów i dawać objawy septycznego zapalenia tworzywa, wywoływać ropowicę korony, martwicę i przetoki chrząstki. Konsekwencją pęknięć często jest korowaty rozrost rogu lub słupek rogowy.

Leczenie powinno uwzględnić rehydratację rogu kopytowego, zastosowanie preparatów w postaci maści do kopyt na bazie dziegciu i oleju. Obecnie na rynku są gotowe komercyjne preparaty. Ważna jest suplementacja biotyny, mikroelementów (cynk, selen) i witamin w paszy. Zapobiec wydłużaniu się pęknięcia, można poprzez wykonanie głębokiego rowka (do białego rogu) nożem kopytowym, biegnącego prostopadle do szczeliny lub podebranie brzegu podstawowego. W niektórych przypadkach konieczne jest pogłębienie szczeliny przy pomocy szlifierki kątowej i wypełnienie jej klejem akrylowym, aby wzmocnić ścianę puszki kopytowej i zapobiec dalszemu pękaniu. Stosowanie jest również klamrowanie lub agrafkowanie pękniętej ściany.

Schorzenia kopyt u koni – Ściana oddzielona

Jest to odłączenie ściany rogowej od podeszwy w linii białej. Najczęściej pojawia się na granicy ścianybocznej z przekątną. Występuje zwłaszcza na kończynie przedniej i u koni ciężkich o szerokich kopytach. Sprzyjają tej anomalii nieprawidłowe postawy i kopyta, struganie nadmierne brzegu podstawowego, mogą być skutkiem przebytego ochwatu lub martwicy tworzywa

Objawy schorzenia. Pojawia się bruzda wypełniona kruchym rogiem i wypuk jawny ściany. Głęboka ściana oddzielona jest bolesna przy sondowaniu. Rokowanie jest pomyślne przy powierzchownej zmianie, wątpliwe przy głębokiej, sprzyjającej ropnemu zapaleniu tworzywa.

Leczenie polega na oczyszczeniu mechanicznym i wypełnieniu ubytku wałeczkami z pakuł i dziegciu. Kucie konia wymaga użycia podkowy pantoflowej. Przy ropnym zapaleniu odsłaniamy tworzywo, wycinając części ściany oddzielone od niego.

Schorzenia kopyt u koni – Ściana pusta

Jest to inaczej szczelina wewnątrzścienna, czyli oddzielenie rogu rureczkowego od listewkowego. Widoczna jest w postaci przerwy między linia białą i pozostałą częścią krawędzi ściany, zwykle na przedniej lub przednio-bocznej ścianie. To rozłączenie może posuwać się ku górze. Przyczyny tego typu pęknięć to nierównomierne obciążania kopyta, urazy, nagwożdżenia, złej jakości róg (suchy, zbutwiały) oraz praca na twardym podłożu.

Objawy schorzenia. Koń kule tylko przy dużych rozłączeniach, które najczęściej powikłane są ropnym zapaleniem tworzywa. Symptomatyczny może być jawny wypuk. Po oczyszczeniu podeszwy przez zestruganie starego rogu napotykamy w ścianie na wydrążoną bruzdę, sięgającą nieraz korony.

Leczenie polega na zestruganiu brzegu podstawowego pustej ściany, tak by nie dotykał podkowy. Kucie przeprowadza się podkową szerokoramienną. Można zastosować, cięcie obarczające, np. Bayera (półkolisty rowek). Jego dolny odcinek dochodzi do górnego brzegu ściany pustej.

 

Pamiętaj! Informacje zawarte w tym wpisie mają jedynie charakter informacyjny. Zawsze skonsultuj się z lekarzem weterynarii lub dietetykiem w celu uzgodnienia zasadności podania preparatów.

Opracowanie własne WEGNews na podstawie : Koń. Rasy, Pielęgnacja, Wychowanie, Tresura, Wikipedia